Powrót do poprzedniej strony


UKŁADY SIECI

       Norma PN/E-05009, a następnie PN-IEC 60364 wprowadziła pojęcie układów sieci, a jako środek ochrony przed dotykiem pośrednim definiuje samoczynne wyłączenie zasilania w danym układzie sieci. Schematy układów sieci przedstawiono na rysunku nr 1.

Rys. 1. Schematy stosowanych układów sieci

Oznaczenia:
      L1; L2; L3 - przewody fazowe prądu przemiennego;
      N - przewód neutralny;
      PE - przwód ochronny;
      PEN - przewód ochronno - neutralny;
      E - przewód uziemiający;
      Z - impedancja.

       Dotychczas w kraju najczęściej stosowany był układ sieci TN-C. W układzie tym występuje przewód ochronno-neutralny PEN. Zgodnie z postanowieniami normy w instalacjach elektrycznych ułożonych na stałe, przewód ochronno-neutralny PEN powinien mieć przekrój żyły nie mniejszy niż 10mm² Cu lub 16mm² Al.
       W związku z niewłaściwą relacją pomiędzy przekrojami przewodu PEN i przewodów fazowych L, w odniesieniu do instalacji elektrycznej w budynkach (przekrój przewodu PEN w większości przypadków może kilkakrotnie przewyższać przekroje przewodów fazowych L) oraz dążeniem do poprawy stanu bezpieczeństwa przeciwporażeniowego użytkowników, koniecznością staje się stosowanie układu sieci TN-S lub TN-C-S. Układy te zapewniają rozdzielenie funkcji przewodu ochronno-neutralnego PEN na przewód ochronny PE i neutralny N.
       Rozdzielenie funkcji przewodu ochronno-neutralnego PEN na przewód ochronny PE i neutralny N, w przypadku układu sieci TN-C-S, powinno następować w złączu lub w rozdzielnicy głównej budynku, a punkt rozdziału powinien być uziemiony. Zapewnia to utrzymanie potencjału ziemi na przewodzie ochronnym PE przyłączonym do części przewodzących dostępnych urządzeń elektrycznych w normalnych warunkach pracy instalacji elektrycznej.
       Możliwie licznie uziemiane powinny być również przewody ochronne PE i ochronno-neutralne PEN. Wielokrotne uziemianie przewodu ochronnego PE i ochronno-neutralnego PEN w układzie sieci TN, w którym stosowane jest samoczynne wyłączenie zasilania, jako ochrona przed dotykiem pośrednim, powoduje:

  • obniżenie napięcia na nieuszkodzonym przewodzie ochronnym PE połączonym z miejscem zwarcia,
  • utworzenie drogi zastępczej prądu zwarciowego w przypadku przerwania przewodu ochronnego PE lub ochronno-neutralnego PEN,
  • obniżenie napięcia na przewodzie ochronnym PE lub ochronno-neutralnym PEN, który został przerwany (odłączony od punktu neutralnego sieci) i który jest jednocześnie połączony z miejscem zwarcia.
       Instalacja elektryczna w budynkach powinna być realizowana w układzie sieci TN-S (przewody L1; L2; L3; N; PE). Nie wyklucza to stosowania w szczególnie uzasadnionych przypadkach układu sieci TT lub IT. Możliwe są dwa rozwiązania rozdzielnic (złącze, rozdzielnica główna) w układzie TN-C-S:
  • z zastosowaniem czterech szyn zbiorczych,
  • z zastosowaniem pięciu szyn zbiorczych.
       Rozwiązania te przedstawiono na rysunku nr 2.

Rys. 2. Rozdzielnice w układzie TN-C-S.

       Rozdzielnica przedstawiona na rysunku nr 2a może pracować w układzie TN-C lub TN-C-S, natomiast rozdzielnica przedstawiona na rysunku nr 2b może pracować we wszystkich układach TN, a także w układach TT lub IT, po odpowiednim, dla danego układu sieci, połączeniu lub rozłączeniu szyny PE z szyną N.
       Na rysunku nr 3 przedstawiono schemat zasilania pojedynczego budynku (indywidualnego odbiorcy) poprzez zestaw przyłączeniowo-pomiarowy, usytuowany w linii ogrodzenia zewnętrznego posesji. Zestaw ten mieści się w zamkniętej oraz zabezpieczonej przed wpływami atmosferycznymi i osobami niepowołanymi skrzynce. Składa się z dwóch modułów, z których jeden pełni funkcję zakończenia przyłącza, drugi pełni funkcję złącza końcowego. Zestaw umożliwia zainstalowanie listwy zaciskowej do podłączenia przewodów przyłącza sieci zasilającej i przewodów instalacji, zabezpieczenia przedlicznikowego w postaci rozłącznika bezpiecznikowego lub wyłącznika nadprądowego selektywnego - zapewniających selektywność w działaniu urządzeń zabezpieczających, licznika energii elektrycznej oraz ochrony przed przepięciami pochodzącymi od wyładowań atmosferycznych i łączeń w sieci zasilającej (ograniczniki przepięć stanowiące pierwszy stopień ochrony przeciwprzepięciowej).
       Bardzo ważną rolę w ekwipotencjalizacji części przewodzących jednocześnie dostępnych w budynku pełni uziemienie przewodu ochronnego PE instalacji elektrycznej. Określa ono potencjał strefy ekwipotencjalnej w budynku. Uziemienie to powinno być wykonane w budynku, a nie z dala od niego, z wykorzystaniem przede wszystkim uziomu fundamentowego.

Rys. 3. Schemat zasilania w energie elektryczną pojedynczego budynku mieszkalnego.

Oznaczenia:
      SZ - sieć zasilająca niskiego napięcia;
      P - przyłącze;
      ZPP - zestaw przyłączeniowo - pomiarowy;
      LZ - listwa zaciskowa;
      RB - rozłącznik bezpiecznikowy lub wyłącznik nadprądowy selektywny;
      L - przewody fazowe;
      O - ogranicznik przepięć;
      SU - szyna uziemiająca;
      kWh - licznik energii elektrycznej;
      TRO - tablica rozdzielcza odbiorcy;
      wlz - wewnętrzna linia rozdzielająca;
      GSU - główna szyna uziemiająca budynku;
      IK, IW, ICO, IG - instalacje: kanalizacyjna, wodna, centralnego - ogrzewania, gazowa;
      KB - metalowe elementy konstrukcji budynku;
      N, PEN, PE, E, CC - przewody: neutralny, ochronno - neutralny, ochronny, uziemiający, wyrównawczy;

       Właściwe jest w związku z tym rozwiązanie przedstawione na rysunku nr 3, na którym rozdzielenie przewodu PEN na przewody PE i N wykonano w zestawie przyłączeniowo-pomiarowym ZPP, usytuowanym poza budynkiem, a przewód PE przyłączono do szyny PE w tablicy rozdzielczej odbiorcy TRO i uziemiono poprzez główną szynę uziemiającą budynku GSU.

Źródło: mgr inż. Andrzej Boczkowski; "Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych"

Do góry

Powrót do poprzedniej strony

Strona stworzona przez Pawła Kawkę.
literat@poczta.fm