|
UKŁADY SIECI
Norma PN/E-05009, a następnie PN-IEC 60364 wprowadziła pojęcie układów sieci, a jako środek ochrony przed dotykiem pośrednim definiuje samoczynne wyłączenie zasilania w danym układzie sieci. Schematy układów sieci przedstawiono na rysunku nr 1.
Rys. 1. Schematy stosowanych układów sieci
|
|
|
|
|
Oznaczenia:
L1; L2; L3 - przewody fazowe prądu przemiennego;
N - przewód neutralny;
PE - przwód ochronny;
PEN - przewód ochronno - neutralny;
E - przewód uziemiający;
Z - impedancja. |
Dotychczas w kraju najczęściej stosowany był układ sieci TN-C. W układzie tym występuje przewód ochronno-neutralny PEN.
Zgodnie z postanowieniami normy w instalacjach elektrycznych ułożonych na stałe, przewód ochronno-neutralny PEN powinien mieć przekrój żyły nie mniejszy niż 10mm² Cu lub
16mm² Al.
W związku z niewłaściwą relacją pomiędzy przekrojami przewodu PEN i przewodów fazowych L, w odniesieniu do instalacji elektrycznej w budynkach (przekrój przewodu PEN
w większości przypadków może kilkakrotnie przewyższać przekroje przewodów fazowych L) oraz dążeniem do poprawy stanu bezpieczeństwa przeciwporażeniowego użytkowników, koniecznością staje się stosowanie układu sieci TN-S lub TN-C-S.
Układy te zapewniają rozdzielenie funkcji przewodu ochronno-neutralnego PEN na przewód ochronny PE i neutralny N.
Rozdzielenie funkcji przewodu ochronno-neutralnego PEN na przewód ochronny PE
i neutralny N, w przypadku układu sieci TN-C-S, powinno następować w złączu lub w rozdzielnicy głównej budynku, a punkt rozdziału powinien być uziemiony.
Zapewnia to utrzymanie potencjału ziemi na przewodzie ochronnym PE przyłączonym do części przewodzących dostępnych urządzeń elektrycznych w normalnych warunkach pracy instalacji elektrycznej.
Możliwie licznie uziemiane powinny być również przewody ochronne PE i ochronno-neutralne PEN.
Wielokrotne uziemianie przewodu ochronnego PE i ochronno-neutralnego PEN w układzie sieci TN, w którym stosowane jest samoczynne wyłączenie zasilania, jako ochrona przed dotykiem pośrednim, powoduje:
- obniżenie napięcia na nieuszkodzonym przewodzie ochronnym PE połączonym
z miejscem zwarcia,
- utworzenie drogi zastępczej prądu zwarciowego w przypadku przerwania przewodu ochronnego PE lub ochronno-neutralnego PEN,
- obniżenie napięcia na przewodzie ochronnym PE lub ochronno-neutralnym PEN, który został przerwany (odłączony od punktu neutralnego sieci) i który jest jednocześnie połączony z miejscem zwarcia.
Instalacja elektryczna w budynkach powinna być realizowana w układzie sieci TN-S (przewody L1; L2; L3; N; PE). Nie wyklucza to stosowania w szczególnie uzasadnionych przypadkach układu sieci TT lub IT.
Możliwe są dwa rozwiązania rozdzielnic (złącze, rozdzielnica główna) w układzie TN-C-S:
- z zastosowaniem czterech szyn zbiorczych,
- z zastosowaniem pięciu szyn zbiorczych.
Rozwiązania te przedstawiono na rysunku nr 2.
Rys. 2. Rozdzielnice w układzie TN-C-S.
|
Rozdzielnica przedstawiona na rysunku nr 2a może pracować w układzie TN-C lub TN-C-S, natomiast rozdzielnica przedstawiona na rysunku nr 2b może pracować we wszystkich układach TN, a także w układach TT lub IT, po odpowiednim, dla danego układu sieci, połączeniu lub rozłączeniu szyny PE z szyną N.
Na rysunku nr 3 przedstawiono schemat zasilania pojedynczego budynku (indywidualnego odbiorcy) poprzez zestaw przyłączeniowo-pomiarowy, usytuowany w linii ogrodzenia zewnętrznego posesji. Zestaw ten mieści się w zamkniętej oraz zabezpieczonej przed wpływami atmosferycznymi i osobami niepowołanymi skrzynce. Składa się z dwóch modułów,
z których jeden pełni funkcję zakończenia przyłącza, drugi pełni funkcję złącza końcowego. Zestaw umożliwia zainstalowanie listwy zaciskowej do podłączenia przewodów przyłącza sieci zasilającej i przewodów instalacji, zabezpieczenia przedlicznikowego w postaci rozłącznika bezpiecznikowego lub wyłącznika nadprądowego selektywnego - zapewniających selektywność w działaniu urządzeń zabezpieczających,
licznika energii elektrycznej oraz ochrony przed przepięciami pochodzącymi od wyładowań atmosferycznych i łączeń w sieci zasilającej (ograniczniki przepięć stanowiące pierwszy stopień ochrony przeciwprzepięciowej).
Bardzo ważną rolę w ekwipotencjalizacji części przewodzących jednocześnie dostępnych
w budynku pełni uziemienie przewodu ochronnego PE instalacji elektrycznej. Określa ono potencjał strefy ekwipotencjalnej w budynku. Uziemienie to powinno być wykonane w budynku, a nie z dala od niego, z wykorzystaniem przede wszystkim uziomu fundamentowego.
Rys. 3. Schemat zasilania w energie elektryczną pojedynczego budynku mieszkalnego.
|
Oznaczenia:
SZ - sieć zasilająca niskiego napięcia;
P - przyłącze;
ZPP - zestaw przyłączeniowo - pomiarowy;
LZ - listwa zaciskowa;
RB - rozłącznik bezpiecznikowy lub wyłącznik nadprądowy selektywny;
L - przewody fazowe;
O - ogranicznik przepięć;
SU - szyna uziemiająca;
kWh - licznik energii elektrycznej;
TRO - tablica rozdzielcza odbiorcy;
wlz - wewnętrzna linia rozdzielająca;
GSU - główna szyna uziemiająca budynku;
IK, IW, ICO, IG - instalacje: kanalizacyjna, wodna, centralnego - ogrzewania, gazowa;
KB - metalowe elementy konstrukcji budynku;
N, PEN, PE, E, CC - przewody: neutralny, ochronno - neutralny, ochronny, uziemiający, wyrównawczy;
|
Właściwe jest w związku z tym rozwiązanie przedstawione na rysunku nr 3, na którym rozdzielenie przewodu PEN na przewody PE i N wykonano w zestawie przyłączeniowo-pomiarowym ZPP, usytuowanym poza budynkiem, a przewód PE przyłączono do szyny PE w tablicy rozdzielczej odbiorcy TRO i uziemiono poprzez główną szynę uziemiającą budynku GSU.
Źródło: mgr inż. Andrzej Boczkowski; "Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych"
Do góry
Powrót do poprzedniej strony
Strona stworzona przez Pawła Kawkę. literat@poczta.fm
|